Choroby tarczycy
Choroby gruczołu tarczowego dotyczą dużego odsetka osób w naszym kraju i na świecie. Szacuje się, że co piąty obywatel Polski ma problemy zdrowotne z tarczycą. Dane pokazują, że schorzenia te wielokrotnie częściej dotykają kobiet niż mężczyzn. Nierozpoznane, jak również źle leczone, choroby tarczycy mogą prowadzić do wielu niebezpiecznych powikłań. Do najczęściej występujących chorób tarczycy należą: nadczynność i niedoczynność tarczycy, choroba Hashimoto, wole guzkowe obojętne i toksyczne, rak tarczycy, choroba Graves- Basedowa. Choroby tarczycy zwykle nie objawiają się bólem szyi czy gardła. Objawy są mniej oczywiste i bywają mylone z innymi dolegliwości. Jedynym wyjątkiem są guzki w tarczycy- kiedy stają się większe mogą być wyczuwalne na szyi, powodować kłopoty z oddychaniem lub przełykaniem i dawać uczucie ucisku na przełyk. Często niepokojącym objawem może być wzrost lub utrata masy ciała. Choroby tarczycy mogą manifestować się wiecznym zmęczeniem, drażliwością, sennością.
U większości ludzi leczenie chorób tarczycy polega na przyjmowaniu leków- w niedoczynności stosuje się przede wszystkim preparaty lewoskrętnej tyroksyny, a w nadczynności tyreostatyki, które hamują nadmierną produkcję hormonów tarczycy. Właściwie stosowane skutecznie łagodzą objawy i poprawiają kondycję organizmu.
U części chorych konieczne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego. Wskazaniami do leczenia do zabiegu operacyjnego są:
- nowotwór złośliwy tarczycy lub jego podejrzenie
- szybko rosnący, nieprzesuwalny guz
- guz tarczycy powodujący chrypkę
- guz powyżej 4cm
- choroby tarczycy powodujące objawy uciskowe: przemieszczenie i zwężenie tchawicy, ucisk żył szyjnych, zaburzenie połykania
- wole zamostkowe i śródpiersiowe
- wole olbrzymie
- choroba Gravesa- Basedowa w przypadku nieskuteczności lub niemożności stosowania leczenia zachowawczego
Podczas zabiegu operacyjnego usuwa się cały gruczoł tarczowy lub jeden z dwóch płatów. Obecnie nie przeprowadza się zabiegów wycinania pojedynczych guzów tarczycy. W przypadku raka tarczycy zabieg może być poszerzony o usunięcie węzłów chłonnych szyi. Podczas konsultacji przed operacją chirurg omawia z pacjentem zakres przeprowadzonego zabiegu. Po zabiegu chirurgicznym pewnych typów raka tarczycy trzeba stosować dodatkowo leczenie jodem radioaktywnym.
Mimo dołożenia należytej staranności zabieg operacyjny na gruczole tarczowym wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Najważniejsze z nich to:
- krwawienie pooperacyjne występujące we wczesnym okresie po operacji. Wymaga ono pilnej interwencji chirurgicznej.
- niedowład lub porażenie fałdów głosowych. Może ono wystąpić w wyniku uszkodzenia nerwu/nerwów krtaniowych wstecznych położonych blisko tarczycy. Objawy uszkodzenia mogą być zróżnicowane od zmian barwie głosu i chrypki po duszność i całkowitą utratę głosu. Zastosowanie śródoperacyjnego neuromonitoringu nerwów krtaniowych znacznie minimalizuje ryzyko uszkodzenia fałdów głosowych. Autor rozdziału zawsze stosuje neuromonitoring podczas operacji tarczycy. Jeśli chcieliby Państwo więcej dowiedzieć się o neuromonitoringu proponuje przeczytać odpowiedni podrozdział na stronie naszej placówki.
- uszkodzenie gałęzi zewnętrznej nerwu krtaniowego górnego. Jest mniej groźnym powikłaniem niż uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego, objawiającym się zmianą barwy głosu oraz osłabieniem jego siły. Przy obustronnym uszkodzeniu głos staje się zachrypnięty i słabszy podczas mówienia.
- niedoczynność przytarczyc- najczęściej występujące powikłanie po wycięciu tarczycy. U większości pacjentów niedoczynność przytarczyc jest przemijająca- objawy zwykle ustępują do 6 miesięcy po zabiegu operacyjnym.
Pooperacyjna niedoczynność tarczycy nie jest powikłaniem a zamierzonym skutkiem zabiegu. Po zabiegu operacyjnym wykonanym techniką klasyczną na szyi pozostaje blizna na szyi.
U wybranych chorych możliwe jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego przez przedsionek jamy ustnej (ang. TOETVA). Główną zaletą tej techniki jest brak blizny pooperacyjnej na szyi. Podczas konsultacji przed zabiegiem można przedyskutować możliwość wykonania takiego zabiegu.
Jak przygotować się do zabiegu operacyjnego
W przypadku przeprowadzenia zabiegu operacyjnego w nadczynności tarczycy u chorego może wystąpić przełom tyreotoksyczny zagrażający życiu pacjenta. Dlatego chorzy ci przed zabiegiem operacyjnym wymagają przyjmowania tyreostatyków tj. leków hamujących aktywność hormonalną tarczycy. Ciężka niedoczynność tarczycy zmniejsza bezpieczeństwo znieczulenia ogólnego co wymaga odpowiedniej suplementacji hormonów tarczycy. Wszyscy chorzy przed zabiegiem operacyjnym powinni mieć przeprowadzone badanie laryngologiczne najlepiej połączone z videolaryngoskopią celem oceny fałdów głosowych. W przypadku występowania ciężkich chorób przewlekłych może być konieczne przeprowadzenie konsultacji innych specjalistów i modyfikacja leczenia farmakologicznego (zwłaszcza leków przeciwkrzepliwych).
Alternatywne techniki zabiegowe
U niektórych chorych z guzami tarczycy można zastosować inne techniki operacyjnie. W Polsce najbardziej znane są: ablacja zmian ogniskowych tarczycy za pomocą fal o częstotliwości fal radiowych- RFA lub termoablacja za pomocą Echolasera. Obie procedury polegają na znacznym zmniejszeniu rozmiarów guza za pomocą końcówki lasera wprowadzonej do guza. Przedstawione metody pozwalają zniszczyć kilka do stu procent tkanki guza. Proporcjonalnie do zniszczonej masy guza, ulegają zmniejszeniu objawy ucisku na tchawicę czy na pozostały miąższ tarczycy. Efekty terapeutyczne widoczne sią po kilku tygodniach lub miesiącach od wykonania zabiegu. W razie braku satysfakcjonującego efektu leczniczego, zabieg może być powtórzony. Ponadto, w przypadku braku efektu lub pojawienia się innych zmian ogniskowych w tarczycy chory może mieć też wykonany klasyczny zabieg chirurgiczny. U większości pacjentów zabieg małoinwazyjny można wykonać w warunkach ambulatoryjnych bez konieczności pobytu w szpitalu. W CM Kamedi lub w placówce współpracującej istnieje możliwość wykonania zabiegu ablacji zmian guzowatych tarczycy.